محمد جعفری از رسانه امتداد گفتگویی با من داشت که ۲۹ خرداد ۱۴۰۲ منتشر شد:
وضعیت دسترسی شهروندان به اینترنت در ایران، قصه پر غصه‌ای است که روز به روز شکل اسفناک‌تری به خود گرفته و در کنار از بین رفتن هزاران شغل خرد مردم در این فضا، اسباب مهاجرت بسیاری از نخبگان حوزه فناوری را به دست و پا کرده است.
حامد بیدی، مدیرعامل پلتفرم کارزار، کنشگر حق دسترسی آزاد شهروندان به اینترنت و استاد دانشگاه در گفتگویی با امتداد، ضمن اشاره به تبعات محدودیت‌های کنونی در فضای وب برای مردم، اظهار داشت: چه در گزارش شرکت ارتباطات زیرساخت و چه در گزارش وزارت ارتباطات، هیچ داده دقیقی وجود ندارد که بتوانیم به صورت تخصصی و کمی، وضعیت سرعت خدمات اینترنت در کشور را بررسی کنیم. هر آنچه هم منتشر شده، بیشتر در قالب آمارهای کلی و درصدهای مبهم-به مانند درصد تناسب ترافیک مصرفی داخلی نسبت به خارجی- بوده است.
در ترافیک بین‌المللی که به سرچ اینترنتی و مصارف کاربران در شبکه‌های اجتماعی برمی‌گردد، بخشی از این ظرفیت دچار فیلتر بوده و دسترسی به فیلترشکن، کاهش سرعت محسوسی را برای کاربران ایجاد کرده است. همچنین دسترسی به بخش‌های دیگری از این ظرفیت هم که فیلتر نیست به دلیل اختلالات فراگیری که بر روی پرت‌ها و پروتکل‌های مختلف اعمال می‌شود، بسیار کند و سخت شده است.
با قطع یک برق یک دیتاسنتر، تمام پیام‌رسان‌های مملکت از دسترس خارج می‌شوند!
اختلالات کنونی موجود در شبکه، عمدتا به دلیل تلاشی است که برای جلوگیری از استفاده کاربران از فیلترشکن‌ها صورت می‌گیرد. شرکت‌های فعال در حوزه زیرساختی، مرتبا در تلاش هستند تا جلوی کار کردن فیلترشکن‌های فراگیر مورد استفاده مردم را بگیرند.
از آن سو، ترافیک داخلی یا اصطلاحا شبکه ملی اطلاعات نیز به رغم صرف بودجه‌های فراوان و ادعاهای زیاد درباره گسترش کمی و کیفی آن، حداقل‌های لازم از نظر معماری شبکه را ندارد. گاهی با قطع یک برق یک دیتاسنتر، تمام پیام‌رسان‌های مملکت از دسترس خارج می‌شوند.
سامانه‌های ارزیابی شفافیت ترافیک داده را از رده خارج کرده‌اند
اساسا در حال حاضر، قابل احصا و راستی‌آزمایی برای صحت‌سنجی ادعاها در خصوص جذب کاربران به شبکه‌های اجتماعی داخلی وجود ندارد. بدبینی ما نسبت به این ادعاها زمانی تشدید می‌شود که سامانه‌هایی که پیش از این برای شفافیت ترافیک داده وجود داشت از رده خارج کرده‌اند و سامانه‌های جدید نیز به رغم وعده‌های داده شده، بالا نیامده است. همین پنهان‌کاری‌ها نشان می‌دهد که احتمال یک جای کار با ادعاها نمی‌خواند.
بازگشت بسیار قابل توجه کاربران ایرانی به تلگرام محسوس است
بعد از افت شدیدی که در فعالیت کاربران در سال گذشته به واسطه قطع اینترنت، فیلترینگ و جو عمومی جامعه اتفاق افتاد، الان به میزان قابل‌توجهی با بازگشت کاربران به اینستاگرام مواجه هستیم. همچنین در خصوص تلگرام نیز بعد از فیلتر واتس‌اپ و برابری فیلترینگ این دو شبکه، بازگشت بسیار قابل توجه کاربران ایرانی به تلگرام محسوس است. به عبارت دیگر، فیلترینگ کنونی، جز ایجاد سختی برای کاربران، محدودیت دیگری ایجاد نکرده است. فیلترینگ به ناسزاگویی و نارضایتی بیشتر کاربران منجر شده است.
به اضافه اینکه این سبک برخورد با فضای مجازی و اعمال فیلترینگ بر بستر شبکه، یک سیگنال بزرگ برای صاحبان کسب و کارهاست که این کسب و کارها را خیلی گسترش ندهند. در حال حاضر با توجه به آمارهای مراجع قابل استناد، نسبت به شهریور سال گذشته بالغ بر ۷۰ درصد کسب و کارهای اینستاگرامی مجددا فعال شده‌اند.
آثار مخرب عدم اعتماد به پایداری بستر فعالیت در فضای مجازی با هیچ رقمی قابل محاسبه نیست
بحث دیگر بر سر تاثیرات ثانوی این رفتارها با فضای مجازی است. اینکه کسب و کارها نمی‌توانند به هیچ پلتفرمی اعتماد کنند که امروز هستند و شاید فردا نه، تاثیراتی در بستر کسب و کار و حضور نیروهای انسانی فنی گذاشته که اساسا با هیچ عدد و رقمی قابل محاسبه نیست.
به عبارت دیگر با این روند ما با سیلی از مهاجرت نیروهای انسانی فنی و متخصص به واسطه فیلترینگ مواجه هستیم که مایه تأسف است. به ویژه اینکه، مهاجرت افراد معمولا با یک تاخیری صورت می‌گیرد، باید از این به بعد منتظر سیر ملموسی از مهاجرت افراد فنی و متخصص در حوزه فناوری باشیم.
- منبع: کانال تلگرام امتداد
دیدگاهتان را بنویسید